Μία νέα έρευνα προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για μία άλλη παγκόσμια επιδημία η οποία συνυπάρχει σήμερα με την πανδημία της COVID-19.
Ο λόγος φυσικά για την επιδημία της παχυσαρκίας η οποία αποτελεί ένα από τα σημαντικότητα προβλήματα της δημόσιας υγείας, ιδιαίτερα στις χώρες του δυτικού κόσμου.
Γνωρίζουμε σήμερα ότι η παχυσαρκία συνδέεται τόσο με αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσησης, όσο και με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από COVID-19.
Μπορεί, όμως, να επηρεάσει και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων;
Παχυσαρκία: Ένας Παράγοντας Κινδύνου για την COVID-19
Το CDC των ΗΠΑ έχει αναδείξει την παχυσαρκία ως παράγοντα κινδύνου που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσησης και θανάτου από COVID-19.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του ίδιου οργανισμού, ο υψηλότερος κίνδυνος παρατηρείται στους ασθενείς με δείκτη μάζας σώματος 35-40, ωστόσο, όλοι οι ασθενείς που έχουν ΔΜΣ πάνω από 25 διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο από τον ιό.
Σύμφωνα με μία έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 2020 στο επιστημονικό περιοδικό Obesity Reviews, συγκριτικά με τα άτομα που έχουν ΔΜΣ εντός φυσιολογικών ορίων, οι παχύσαρκοι ασθενείς είχαν:
-46% αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης με COVID-19
-113% αυξημένο κίνδυνο να νοσηλευτούν για COVID-19
Η ίδια έρευνα διαπίστωσε ότι ο αριθμός των θανάτων από COVID-19 ήταν 74% υψηλότερος στους ασθενείς με παχυσαρκία, συγκριτικά με τον αντίστοιχο αριθμό στους ασθενείς με φυσιολογικό βάρος.
Πώς Επηρεάζεται ο Κίνδυνος από την Παχυσαρκία;
Όπως έδειξε μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Diabetes, Obesity and Metabolism το Σεπτέμβριο του 2020, η παχυσαρκία συνδέεται με υψηλότερα ποσοστά θνητότητας στις γυναίκες παρά στους άνδρες.
“Μάλιστα, η ίδια η πανδημία της COVID-19 φαίνεται ότι ευθύνεται επίσης σε κάποιο βαθμό για τα αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας.
Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2020 στο επιστημονικό περιοδικό Nature Reviews Endocrinology ανέφερε ότι η ψυχολογική επιβάρυνση (εξ’ αιτίας των συνεπειών της πανδημίας στην οικονομία, από τα lockdown ή από το φόβο μίας πιθανής μόλυνσης) μπορεί να αυξήσει την κατανάλωση θερμίδων ως μηχανισμό άμυνας”, αναφέρει ο κ. Αντώνιος Δημητρακόπουλος, MD Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital, προσθέτοντας:
“Η παχυσαρκία είναι μία πολυπαραγοντική νόσος η οποία έχει επιδράσεις σε αρκετά χαρακτηριστικά της υγείας.
Αρχικά, το περιττό λίπος μπορεί να επηρεάσει την αναπνοή, καθώς και την ικανότητα να παίρνουμε βαθιές αναπνοές.
Γνωρίζουμε ήδη από την αρχή της πανδημίας ότι η διασωλήνωση των ασθενών με παχυσαρκία είναι δυσκολότερη εξ’ αιτίας της ανατομίας του φάρυγγα”
Οι ασθενείς με παχυσαρκία έχουν επίσης συχνά άλλα υποκείμενα νοσήματα.
Ένα παράδειγμα νόσου που ανήκει στην παραπάνω κατηγορία είναι η υπνική άπνοια, η οποία σε σοβαρά περιστατικά μπορεί να προκαλέσει μείωση στα επίπεδα του οξυγόνου και πνευμονική υπέρταση.
Η παχυσαρκία αυξάνει επίσης τον κίνδυνο άλλων νόσων που επηρεάζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως ο διαβήτης και η καρδιαγγειακή νόσος.
Παχυσαρκία και Ανοσία
Τα τελευταία χρόνια, η παχυσαρκία λογίζεται πλέον ως χρόνια νόσος και όχι ως κατάσταση του σωματικού βάρους.
Όπως ισχύει και αρκετά άλλα χρόνια νοσήματα, όπως ο καρκίνος, η παχυσαρκία μπορεί να επηρεάσει την ευαισθησία του οργανισμού στις λοιμώξεις.
“Σήμερα, υπάρχουν αρκετά δεδομένα που δείχνουν ότι οι ασθενείς με παχυσαρκία έχουν μειωμένη ανοσιακή απόκριση στα εμβόλια της γρίπης, της ηπατίτιδας Β και του τετάνου.
Το σπλαγχνικό λίπος εκλαμβάνεται πλέον ως όργανο του ενδοκρινικού συστήματος και έχει διαπιστωθεί ότι η εναπόθεσή του στα διάφορα όργανα της κοιλίας μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την ικανότητα του οργανισμού να αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις, καθώς και την παραγωγή αντισωμάτων μετά από ένα εμβόλιο“, επισημαίνει ο κ. Δημητρακόπουλος
Μία έρευνα του 2012 στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the Nutrition Society είχε αναδείξει ένα μηχανισμό που μπορεί πιθανώς να εξηγήσει τις παραπάνω επιδράσεις.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες της έρευνας, η περίσσεια λίπους εμποδίζει την πρόσβαση των ανοσιακών κυττάρων στις θρεπτικές ουσίες που χρειάζονται.
Πώς Επηρεάζονται τα Εμβόλια από την Παχυσαρκία;
“Έρευνες έχουν δείξει ότι οι επιδράσεις της παχυσαρκίας στη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να μεταφραστούν ως μειωμένη αποτελεσματικότητα των εμβολίων“, τονίζει ο κ. Αντώνιος Δημητρακόπουλος, προσθέτοντας:
“Έρευνα του 2017 στο επιστημονικό περιοδικό Annals of the American Thoracic Society διαπίστωσε ότι οι παχύσαρκοι ενήλικες που έκαναν το εμβόλιο της γρίπης είχαν διπλάσιο κίνδυνο να νοσήσουν σε μία μελλοντική μόλυνση από τον ιό, παρά το γεγονός ότι τα επίπεδα των αντισωμάτων τους ήταν συγκρίσιμα με αυτά των ενηλίκων με φυσιολογικό βάρος.
Το φαινόμενο αυτό αποδόθηκε στη μειωμένη λειτουργία των Τ λεμφοκυττάρων”.
Καταλαβαίνουμε επομένως ότι οι ασθενείς με παχυσαρκία έχουν μειωμένη ανοσιακή απόκριση στα εμβόλια, όπως φαίνεται από τα δεδομένα για τη γρίπη, την ηπατίτιδα Β και τον τέτανο.
Συμπεράσματα
Αναφορικά με τα εμβόλια της COVID-19, προς το παρόν δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι τα mRNA εμβόλια (Pfizer και Moderna) έχουν μειωμένη αποτελεσματικότητα στους ασθενείς με παχυσαρκία.
Βέβαια, δεν έχουν γίνει ακόμα έρευνες που εξέτασαν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων ειδικά σε αυτή την ομάδα.
Στην κλινική δοκιμή του εμβολίου της Pfizer, τα αποτελέσματα της οποίας κοινοποιήθηκαν στο FDA, το 34.8% της ομάδας που έλαβε το εμβόλιο και το 35.3% της ομάδας ελέγχου ήταν παχύσαρκοι ασθενείς.
“Αυτό δείχνει ότι κατά πάσα πιθανότητα το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό και σε αυτή την ομάδα, ωστόσο προς το παρόν δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια την αποτελεσματικότητά του μέχρι να γίνουν περισσότερες μελέτες’, σημειώνει ο κ. Δημητρακόπουλος.
Μία σημαντική διαφορά ανάμεσα στα εμβόλια της COVID-19 και τα εμβόλια της γρίπης είναι ότι τα τελευταία περιέχουν εξασθενημένους ιούς.
Τα εμβόλια που χρησιμοποιούν την παραπάνω τεχνολογία προκαλούν ανοσιακή απόκριση με διαφορετικό τρόπο.
Αυτή τη στιγμή γνωρίζουμε ότι οι παχύσαρκοι ασθενείς νοσούν σοβαρότερα από COVID-19, καθώς ο οργανισμός τους δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη λοίμωξη.
Το γεγονός αυτό δείχνει ότι ανεξαρτήτως αν η ανοσιακή απόκριση έχει προκληθεί από μία φυσική λοίμωξη ή από ένα εμβόλιο, θα είναι λιγότερο ισχυρή στους ασθενείς με παχυσαρκία.
“Επομένως, το ίδιο θα ισχύει πιθανώς και με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.
Αν και προς το παρόν αυτό δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί, αν έχετε υψηλό ΔΜΣ, θα πρέπει να κάνετε προσπάθειες για να το περιορίσετε όσο το δυνατόν περισσότερο, όχι μόνο για να αυξήσετε την απόκριση του οργανισμού σας στο εμβόλιο, αλλά και για να μειώσετε τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης από COVID-19″, καταλήγει ο κ. Αντώνιος Δημητρακόπουλος