Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας για το Κάπνισμα εκτιμά ότι η πανδημία του νοσήματος από τον νέο κορωνοϊό αναδεικνύει για πρώτη φορά το κάπνισμα ως άμεση απειλή για την ανθρώπινη ζωή και τη δημόσια υγεία.
Συγκεκριμένα επισημαίνονται τα ακόλουθα:
Οι καπνιστές είναι πιο ευάλωτοι από τον κορωνοϊό;
Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι κάθε χρήση καπνικού προϊόντος, ιδίως μάλιστα το χρόνιο κάπνισμα, προκαλεί μείωση της άμυνας του αναπνευστικού συστήματος και προδιαθέτει για εμφάνιση συχνών βρογχιτιδικών και πνευμονικών λοιμώξεων. Ειδικότερα, έχει αποδειχθεί ότι ο κορωνοϊός αυτός προσπερνά σχετικά εύκολα την υπολειτουργική άμυνα του κροσσωτού επιθηλίου των αεροφόρων οδών των καπνιστών και προσκολλάται στο αναπνευστικό σύστημα με ειδικούς υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE-2).
Η γονιδιακή έκφραση του ενζύμου αυτού είναι υπερλειτουργική στον καπνιστή (Cai 2020), ο οποίος με αυτόν το μηχανισμό παρέχει περισσότερους υποδοχείς και ακόμη πιο πρόσφορο έδαφος για προσκόλληση το ιού στον πνεύμονα. Επίσης τονίζεται ότι η χρήση προϊόντων καπνού:
- συνεπάγεται πολύ μεγάλη αύξηση της επαφής των χεριών με το στόμα,
- φέρνει σε συχνή επαφή τα δάκτυλα με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα (πακέτο, σπίρτα, αναπτήρας, συσκευές ατμίσματος, συστήματα ναργιλέ κ.α.) ανεξάρτητα από τη χρήση προστατευτικών γαντιών και
- δυσχεραίνει τη σωστή χρήση μάσκας.
Ο κορωνοϊός επιβαρύνει παραπάνω εκείνους που καπνίζουν;
Η γνωστή από την εποχική γρίπη, βαρύτερη πορεία των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος στους χρήστες προϊόντων καπνού, επιβεβαιώνεται και με τον SARS-CoV-2. Αναφορές από την Κίνα ανεβάζουν το ποσοστό των καπνιστών ασθενών με COVID-19 που χρειάσθηκε να εισαχθούν σε ΜΕΘ στο 12,3%, ενώ οι μη καπνιστές ήταν μόλις 4,7%.
Πεθαίνουν περισσότεροι καπνιστές λόγω κορωνοϊού;
Πρόσφατη μελέτη από τη Κίνα αναφέρει 9% απώλεια ζωής σε καπνιστές, συγκριτικά με 4% σε μη καπνιστές ασθενείς
Ο βήχας του καπνιστή έχει μεγαλύτερη σταγονιδιακή διασπορά;
Ο προσυμπτωματικός ή ασυμπτωματικός καπνιστής και ιδίως ο πάσχων από ΧΑΠ, με τον χρόνιο βήχα του, προκαλεί μεγαλύτερη σταγονιδιακή διασπορά της νόσου. Τα μικροσταγονίδια από βίαιη εκπνοή ή βήχα σε κλειστό χώρο εξακοντίζονται με ταχύτητα άνω των 10m/δευτερολέπτο και φθάνουν σε απόσταση μεγαλύτερη των επτά μέτρων.
Ο χρήστης προϊόντων καπνού, επιπλέον παράγει ρύπους που δυνητικά συμβάλλουν στη διασπορά της νόσου (αποτσίγαρα, αιωρούμενα σωματίδια, τριτογενές κάπνισμα από ρύπανση δαπέδου, επίπλων κ.α.).
Αν κάποιος έχει ανάγκη να καπνίσει, πού επιτρέπεται να το κάνει;
Η απαγόρευση των μετακινήσεων, που εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αυξάνει τον κίνδυνο οικογενειακής έκθεσης, ιδίως μικρών παιδιών, σε δευτερογενές και τριτογενές παθητικό κάπνισμα μέσα στο σπίτι. Στον καπνιστή, που έχει απόλυτη ανάγκη το κάπνισμα, συνιστάται να καπνίζει μόνο σε εξωτερικό χώρο (αυλή ή βεράντα) και εκτός θέας μικρών παιδιών.
Μπορεί κανείς να «ελέγξει» την επιθυμία για τσιγάρο;
Ο περιορισμός στο σπίτι και η συνεχής συμβίωση μέσα σε μικρό χώρο είναι στρεσογόνοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το συναίσθημα, τον ύπνο, τις ανθρώπινες σχέσεις και να αυξήσουν την επιθυμία των καπνιστών για χρήση καπνικών προϊόντων. Το ίδιο ισχύει για την αυξημένη επιθυμία για πρόσληψη γλυκών και αλκοόλ.
Η διατήρηση μιας τακτικής ρουτίνας στον ύπνο, στα γεύματα, στην άσκηση, στην εργασία και στη διασκέδαση θα μετριάσει τις αρνητικές επιδράσεις της απομόνωσης. Από την άλλη, η υπερσυγκέντρωση στις ειδήσεις για τον ιό δεν βοηθάει και η ασχολία αυτή προτείνεται να είναι περιορισμένη.