Ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ έδειξαν ότι είναι εφικτό να εντοπιστούν δείκτες εγκεφαλικής ανεπάρκειας έως και εννέα χρόνια πριν γίνει η διάγνωση για άνοια σε ασθενείς.
Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα από τη Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου και ανακάλυψαν βλάβες σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της επίλυσης προβλημάτων και της αριθμητικής ανάκλησης σε διάφορες συνθήκες.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association.
Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι στο μέλλον, τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο άνοιας ίσως θα υποβάλλονται σε εξετάσεις που θα καθορίζουν πιθανές παρεμβάσεις για να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισης άνοιας.
Για την άνοια και άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως η νόσος Πάρκινσον, υπάρχουν επί του παρόντος πολύ λίγες διαθέσιμες αποτελεσματικές θεραπείες. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι αυτές οι καταστάσεις συχνά δεν εντοπίζονται προτού εμφανιστούν συμπτώματα, παρόλο που ο υποκείμενος νευροεκφυλισμός μπορεί να έχει ξεκινήσει χρόνια ή και δεκαετίες πριν. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε να είναι ήδη πολύ αργά για να αλλάξει η πορεία της νόσου από τη στιγμή που οι άνθρωποι εγγραφούν σε κλινικές δοκιμές.
Μέχρι τώρα, ήταν ασαφές εάν θα ήταν δυνατό να ανιχνευθούν αλλαγές στην λειτουργία του εγκεφάλου πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων.
Για να απαντήσουν σε αυτήν την ερώτηση, ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία του NHS Foundation Trust στράφηκαν στην UK Biobank, μια βιοϊατρική βάση δεδομένων και ερευνητικό πόρο που περιέχει ανώνυμα στοιχεία γενετικής, τρόπου ζωής και υγείας από μισό εκατομμύριο συμμετέχοντες ηλικίας 40-69 ετών στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Εκτός από τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με την υγεία και τις διαγνώσεις ασθενειών των συμμετεχόντων, η UK Biobank παρέχει δεδομένα από μια σειρά τεστ που περιλαμβάνουν επίλυση προβλημάτων, μνήμη, χρόνους αντίδρασης και δύναμη λαβής, καθώς και δεδομένα για την απώλεια και αύξηση βάρους και τον αριθμό πτώσεων.
Αυτό τους επέτρεψε να κοιτάξουν πίσω στον χρόνο και να δουν εάν υπήρχαν πρώιμα σημάδια, δηλαδή, όταν οι μετρήσεις συνελέχθησαν για πρώτη φορά από τους συμμετέχοντες (5-9 χρόνια πριν από τη διάγνωση με άνοια).
- Τα άτομα που εν συνεχεία ανέπτυξαν τη νόσο Αλτσχάιμερ σημείωσαν χαμηλότερη βαθμολογία σε σύγκριση με τα υγιή άτομα όσον αφορά τις εργασίες επίλυσης προβλημάτων, τους χρόνους αντίδρασης, την μνήμη λιστών με αριθμούς, την προοπτική μνήμη (την ικανότητά μας να θυμόμαστε να κάνουμε κάτι αργότερα) και την αντιστοίχιση ζευγών. Αυτό ίσχυε και για άτομα που ανέπτυξαν μια σπανιότερη μορφή άνοιας γνωστή ως μετωποκροταφική άνοια.
- Τα άτομα αυτά είχαν επίσης περισσότερες πιθανότητες από τους υγιείς ενήλικες να έχουν πτώση μέσα στο τελευταίο έτος.
- Οι ασθενείς που ανέπτυξαν μια σπάνια νευρολογική πάθηση γνωστή ως προοδευτική υπερπυρηνική παράλυση (PSP), η οποία επηρεάζει την ισορροπία, είχαν περισσότερες από διπλάσιες πιθανότητες από τα υγιή άτομα να έχουν πτώση.
- Για κάθε πάθηση που μελετήθηκε (συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Πάρκινσον και της άνοιας με σώματα Lewy) οι ασθενείς ανέφεραν χειρότερη γενική υγεία κατά την έναρξη.
Ο επικεφαλής συγγραφέας, Nol Swaddiwudhipong, γιατρός στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, είπε:
“Όταν κοιτάξαμε πίσω στο ιστορικό των ασθενών, κατέστη σαφές ότι εμφάνιζαν κάποια γνωστική εξασθένηση αρκετά χρόνια πριν τα συμπτώματά τους γίνουν αρκετά εμφανή για να προκαλέσουν τη διάγνωση. Οι βλάβες ήταν συχνά ανεπαίσθητες μεν, αλλά σε ευρύ φάσμα της γνωστικής λειτουργίας, δε. Αυτό είναι ένα βήμα για να μπορέσουμε να εξετάσουμε άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο –για παράδειγμα, άτομα άνω των 50 ετών ή άτομα που έχουν υπέρταση ή δεν ασκούνται αρκετά– και να παρέμβουμε σε πρώιμο στάδιο για να τους βοηθήσουμε να μειώσουν τον κίνδυνο”.
Ο ανώτερος συγγραφέας, δρ. Tim Rittman, από το Τμήμα Κλινικών Νευροεπιστημών του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ πρόσθεσε:
“Οι άνθρωποι δεν πρέπει να ανησυχούν αδικαιολόγητα εάν, για παράδειγμα, δεν είναι καλοί στην από μνήμης ανάκληση αριθμών. Ακόμη και ορισμένα υγιή άτομα θα έχουν φυσικά καλύτερα ή χειρότερα σκορ από τους συνομηλίκους τους. Ωστόσο, θα παροτρύναμε οποιονδήποτε έχει ανησυχίες ή παρατηρήσεις ότι η μνήμη του χειροτερεύει να μιλήσει στον γιατρό του”.
Ο δρ. Rittman είπε ότι τα ευρήματα θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν στον εντοπισμό ατόμων που μπορούν να συμμετάσχουν σε κλινικές δοκιμές για πιθανές νέες θεραπείες:
“Το πρόβλημα με τις κλινικές δοκιμές είναι ότι αναγκαστικά συμπεριλαμβάνουν ασθενείς που έχουν διαγνωστεί. Αλλά γνωρίζουμε ότι σε εκείνο το σημείο βρίσκονται ήδη σε κάποιο δρόμο και η κατάστασή τους δεν μπορεί να σταματήσει. Εάν μπορέσουμε να βρούμε αυτά τα άτομα αρκετά νωρίς, θα έχουμε περισσότερες πιθανότητες να δούμε εάν τα φάρμακα είναι αποτελεσματικά”.