10 ερωτήσεις και απαντήσεις για την αρθρίτιδα ώμου

Η αρθρίτιδα προσβάλλει όλες τις ηλικίες και είναι αρκετά συχνή. 

Σταδιακά ο ασθενής αδυνατεί να καλύψει τις βασικές του ανάγκες, όπως το να φάει, να κάνει μπάνιο, να ντυθεί, να χτενιστεί, να καλύψει τις ανάγκες υγιεινής με αποτέλεσμα η καθημερινότητά του να  γίνεται πολύ δύσκολη. 

Λύση υπάρχει.

Θα πρέπει να επισκεφθείτε τον ορθοπαιδικό σας, ώστε να γίνει η διάγνωση και να σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.

Ερωτήσεις γύρω από την αρθρίτιδα υπάρχουν πολλές, και ο Αχιλλέας Μπουτσιάδης, MD, PhD, Χειρουργός Ώμου και Γόνατος, Διδάκτωρ ΑΠΘ, Υπεύθυνος Ιατρείου Ώμου ΒιοΚλινικής Αθηνών, δίνει τις απαντήσεις.

1.Τι είναι αρθρίτιδα και πως αναπτύσσεται;

Αρθρίτιδα ονομάζεται η προοδευτική καταστροφή του αρθρικού χόνδρου των αρθρώσεων.

Ο χόνδρος αποτελεί μια φυσιολογική δομή που καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες (στην περίπτωση του ώμου την βραχιόνια κεφαλή και την ωμογλήνη της ωμοπλάτης).

Χάρη στην ύπαρξη του χόνδρου η κίνηση μιας άρθρωσης γίνεται ομαλά με σχεδόν μηδενική «τριβή».

Η αρθρίτιδα οδηγεί στην σταδιακή αποδομή και τελικά κατά τόπους εξαφάνιση του αρθρικού χόνδρου.

Στα τελικά στάδια υπάρχει άμεση επαφή και τριβή των οστών.

2. Είναι η αρθρίτιδα του ώμου ίδιας μορφής σε όλους τους ασθενείς;

Η απάντηση είναι όχι.

Στον ώμο υπάρχουν διάφορες μορφές και αιτίες αρθρίτιδας:

α. Η Ιδιοπαθής (κλασσική) οστεοαρθρίτιδα, η οποία είναι εκφυλιστικής αιτιολογίας και συνήθως είναι συνδεδεμένη με την πάροδο της ηλικίας.

β. Η αρθρίτιδα αυτοάνοσης αιτιολογίας όπως είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

γ. Η αρθρίτιδα μετατραυματικής αιτιολογίας, μετά από πολλαπλά εξαρθρήματα ή κατάγματα του ώμου.

δ. Η αρθρίτιδα μετά από νέκρωση της βραχιόνιας κεφαλής.

ε. Η αρθρίτιδα που προκαλείται μετά από χρόνια ρήξη των τενόντων στον ώμο (υπερακανθίου, υπακανθίου και υποπλατίου).

Η τελευταία εμφανίζεται αποκλειστικά στην περιοχή του ώμου

3. Ποια είναι τα συμπτώματα; Πότε πρέπει να ζητήσω ιατρική συμβουλή;

Τα βασικά συμπτώματα, που πρέπει να οδηγήσουν στον γιατρό, είναι:

–Ο πόνος που γίνεται συνεχής και μάλιστα νυχτερινός επηρεάζοντας την ποιότητα του ύπνου.

Εμφανίζεται στο πρόσθιο, το οπίσθιο ή το πλάγιο τμήμα του ώμου και πολλές φορές αντανακλά προς τα πλάγια του βραχίονα.

Αρχικά εμφανίζεται μόνο μετά από άσκηση και άρση βάρους, όμως σταδιακά γίνεται συνεχής και εμμένων.  

-Η δυσκαμψία της άρθρωσης.

Οι ασθενείς σταδιακά αδυνατούν να πραγματοποιήσουν βασικές λειτουργίες αυτοεξυπηρέτησης όπως σίτιση, πλύσιμο κυρίως κεφαλής, χτένισμα, ντύσιμο, υγιεινή.

– Η εμφάνιση συνεχούς και επώδυνου κριγμού και «εμπλοκή-κλείδωμα» της άρθρωσης.

4. Πως γίνεται η διάγνωση της αρθρίτιδας στον ώμο;

Τα βασικά βήματα για τη διάγνωση της αρθρίτιδας στον ώμο είναι:

– Η κλινική εξέταση.

– Η απλή ακτινογραφία

– Σε πολλές περιπτώσεις (ιδιαίτερα όταν προγραμματίζεται χειρουργική επέμβαση) είναι απαραίτητη η διενέργεια αξονικής και μαγνητικής τομογραφίας.

5. Η αρθρίτιδα στον ώμο σημαίνει πάντοτε επέμβαση; Υπάρχουν άλλοι τρόποι θεραπείας;

Η θεραπεία της αρθρίτιδας στον ώμο δεν είναι πάντοτε χειρουργική.

Σε πολλές περιπτώσεις και μάλιστα στα αρχικά στάδια η συντηρητική αγωγή μπορεί να είναι επιτυχής και περιλαμβάνει:

-Ασκήσεις για την βελτίωση του εύρους κίνησης της άρθρωσης.

-Τροποποίηση των καθημερινών δραστηριοτήτων και της άθλησης

-Φυσικοθεραπεία

-Έλεγχος του πόνου με φαρμακευτική αγωγή.

6. Είναι ασφαλές να κάνω ένεση κορτιζόνης στον ώμο μου; Υπάρχει κάποια ενέσιμη αγωγή που μπορεί να επιλύσει το πρόβλημά μου;

Σε περιπτώσεις αρχόμενης αρθρίτιδας, η έγχυση κορτιζόνης μπορεί να προσφέρει σημαντική ανακούφιση από το πόνο και να βελτιώσει το εύρος κίνησης της άρθρωσης.

Η ενέσιμη μορφή κορτιζόνης δε φαίνεται να έχει συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες και δεν προκαλεί περαιτέρω καταστροφή της άρθρωσης.

Ωστόσο, καλό θα είναι να αποφεύγεται όταν ο ασθενής έχει προγραμματιστεί για χειρουργική επέμβαση αρθροπλαστικής λόγω αύξησης της πιθανότητας μετεγχειρητικών λοιμώξεων.

Άλλη ενέσιμη αγωγή που μπορεί να προσφέρει σχετική ύφεση των συμπτωμάτων είναι οι ενέσεις υαλουρονικού οξέος.

Οι τελευταίες χρησιμοποιούνται χρόνια σε αντίστοιχες παθήσεις του γόνατος.

Ωστόσο καμία ένεση δεν μπορεί να θεραπεύσει την αρθρίτιδα. 

7. Υπάρχει αρθροσκοπική αντιμετώπιση της αρθρίτιδας στον ώμο;

Σε περιπτώσεις πρώιμης αρθρίτιδας και ιδιαίτερα σε νέους ασθενείς, μπορεί να πραγματοποιηθεί αρθροσκοπικά αφαίρεση των οστεοφύτων.

Ωστόσο οι μελέτες καταδεικνύουν ύφεση των συμπτωμάτων κυρίως για τα 2 πρώτα έτη.

8. Ποια είναι η οριστική λύση στην αρθρίτιδα του ώμου; Γίνεται ο ίδιος τύπος αρθροπλαστικής σε όλους τους ασθενείς;

Όπως και στις υπόλοιπες αρθρώσεις του σώματος η οριστική λύση είναι η αντικατάσταση της άρθρωσης με τεχνητά μέρη (αρθροπλαστική ώμου).

Ωστόσο, η λειτουργία της άρθρωσης του ώμου βασίζεται τόσο στην ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των μαλακών μορίων/μυών που την περιβάλλουν όσο και στην διατήρηση της φυσιολογικής ανατομίας των οστών.

Δεν γίνεται σε όλους τους ασθενείς η ίδια αρθροπλαστική.

– Σε ασθενείς που οι τένοντες που περιβάλλουν τον ώμο είναι ακέραιοι, τότε πραγματοποιείται Ανατομική Αρθροπλαστική Ώμου όπου η κεφαλή και η ωμογλήνη αντικαθίστανται από αντίστοιχες συνθετικές επιφάνειες.

Από το όνομά της μπορεί να καταλάβει κανείς πως δεν αποκαθιστούμε την ανατομία της περιοχής αλλά ουσιαστικά την αντιστρέφουμε.

Επομένως, η κεφαλή του βραχιονίου αντικαθίσταται από μια κοίλη επιφάνεια που θα μπορούσε να πει κανείς  ότι μοιάζει με ωμογλήνη και η ωμογλήνη με τη σειρά της αντικαθίσταται από μια «σφαίρα» (γληνοσφαίρα) που μοιάζει με κεφαλή βραχιονίου.

9. Τι ακολουθεί μια αρθροπλαστική ώμου (είτε ανατομική είτε ανάστροφη αρθροπλαστική);

• Η χειρουργική επέμβαση πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και διαρκεί 1- 1 ½ ώρα περίπου.
• Συμπληρωματική περιφερική αναισθησία του άκρου (νευρικός αποκλεισμός- Νευρικό Block) ουσιαστικά εξαλείφει τον άμεσο μετεγχειρητικό πόνο.
• Η παραμονή στην κλινική είναι απαραίτητη συνήθως για 1-2 ημέρες.
• Μετάγγιση αίματος συνήθως δεν απαιτείται.
• Παρά το γεγονός ότι είναι μια ιδιαίτερου τύπου αρθροπλαστική, η φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση είναι ευκολότερη και γρήγορη (από την πρώτη ημέρα).
• Σκοπός είναι ο ασθενής να γίνει αυτόνομος στις καθημερινές του ανάγκες 4-6 εβδομάδες μετά την επέμβαση.

Η διάρκεια ζωής μιας αρθροπλαστικής συνήθως ξεπερνά τα 10-15 έτη.

Μάλιστα σύμφωνα με τις νέες τεχνικές τοποθέτησης και σχεδιασμού θέλουμε να ξεπεράσουμε τα 20 έτη.

10. Ποιες είναι οι νεότερες εξελίξεις στην Αρθροπλαστική του Ώμου;

–Ο κάθε ασθενής αποτελεί μια ειδική περίπτωση.

Ο τρισδιάστατος προεγχειρητικός σχεδιασμός  και η αξιολόγηση των αλλοιώσεων της άρθρωσης του ώμου είναι πλέον απαραίτητα προεγχειρητικά βήματα. 

-Έχουμε τη δυνατότητα να “πραγματοποιήσουμε” το χειρουργείο του ασθενή στον υπολογιστή πριν την αληθή χειρουργική επέμβαση.

Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί και σε ένα εικονικό περιβάλλον (Εικονική Πραγματικότητα-Virtual Reality).

Ο χειρουργός κατανοεί με ακρίβεια την πάθηση του ασθενή και σχεδιάζει τα χειρουργικά βήματα.

“Χρησιμοποιώντας «γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας» μπορεί ο χειρουργός να έχει μπροστά του σε πραγματικό χρόνο (real time)  την επέμβαση που πραγματοποίησε «εχθές» στον υπολογιστή του ενώ παράλληλα πραγματοποιεί την αληθή επέμβαση (Augmented Reality)”, αναφέρει ο κ. Μπουτσιάδης, καταλήγοντας:

“Νέοι γιατροί και ειδικευόμενοι έχουν την δυνατότητα να εκπαιδεύονται σε εικονικό περιβάλλον αυξάνοντας την ασφάλεια απέναντι στον ασθενή.

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στη συγκεκριμένη περίοδο πανδημίας (COVID-19)”.