Υπάρχει πιθανότητα τα συχνά συνταγογραφούμενα φάρμακα να συμβάλλουν στην εμφάνιση κατάθλιψης και να παίζουν ρόλο στα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά αυτοκτονιών;
Σύμφωνα με μία έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ, 1 στους 3 Αμερικάνους παίρνει τουλάχιστον ένα φάρμακο που έχει την κατάθλιψη, ως πιθανή ανεπιθύμητη ενέργεια.
Αυτοί που λαμβάνουν, δε, αυτά τα φάρμακα έχουν αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης.
Αρκετοί, μάλιστα, λαμβάνουν περισσότερα από 1 φάρμακα τα οποία έχουν την κατάθλιψη ως ανεπιθύμητη ενέργεια.
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι στα άτομα αυτά ο κίνδυνος κατάθλιψης είναι ακόμα μεγαλύτερος.
Περίπου 200 φάρμακα που συνταγογραφούνται συχνά μπορεί να προκαλέσουν κατάθλιψη.
Η λίστα των φαρμάκων αυτών περιλαμβάνει κατηγορίες όπως:
-οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs) που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης,
-οι β-αποκλειστές που χρησιμοποιούνται στην υπέρταση,
-τα αντισυλληπτικά,
-τα αντιεπιληπτικά όπως η γκαμπαπεντίνη,
τα κορτικοστεροειδή όπως η πρεδνιζόνη και η ιβουπροφένη που χορηγείται με ιατρική συνταγή.
Ορισμένα από τα παραπάνω φάρμακα μπορούν να αγοραστούν από το φαρμακείο χωρίς να χρειάζεται ιατρική συνταγή.
Για ορισμένα φάρμακα, όπως οι β-αποκλειστές και η ιντερφερόνη, ήταν ήδη γνωστό ότι μία από τις ανεπιθύμητες ενέργειές τους είναι η κατάθλιψη, ωστόσο οι ερευνητές δεν περίμεναν ότι τόσο πολλά φάρμακα βρίσκονται στην παραπάνω λίστα.
Έκπληξη για τους ερευνητές η μεγάλη λίστα των φαρμάκων που έχουν ως παρενέργειες την κατάθλιψη και τον αυτοκτονικό ιδεασμό
«Μας προκάλεσε πραγματικά έκπληξη και ανησυχία το γεγονός ότι τόσο πολλά φάρμακα έχουν την κατάθλιψη και τις αυτοκτονικές σκέψεις ως ανεπιθύμητη ενέργεια», είπε η Dima Mazen Qato, μία από τους συγγραφείς της μελέτης.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο JAMA.
Η ίδια παραδέχθηκε επίσης ότι υπάρχουν αρκετά αναπάντητα ερωτήματα και η έρευνα δείχνει απλά μία συσχέτιση, χωρίς να αποδεικνύει σχέση αιτίας-αποτελέσματος.
«Δεν αποδείξαμε ότι τα φάρμακα αυτά μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη ή αυτοκτονικές ιδέες σε κάποιον που κατά τα άλλα είναι υγιής.
Ωστόσο, φαίνεται ότι υπάρχει μία σχέση δόσης-απόκρισης: όσο περισσότερα φάρμακα της παραπάνω λίστας λαμβάνει κάποιος, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος κατάθλιψης», είπε η Dr. Qato.
Η έρευνα
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μία μεγάλη βάση δεδομένων, την National Health and Nutrition Examination Survey, για να αναλύσουν τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται από ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα περισσοτέρων από 26.000 ενηλίκων.
Διερεύνησαν τις ανεπιθύμητες ενέργειες των συχνότερα συνταγογραφουμένων φαρμάκων και κατέληξαν σε μία λίστα περισσοτέρων από 200 φαρμάκων που έχουν την κατάθλιψη ή τα αυτοκτονικά συμπτώματα ως πιθανή παρενέργεια.
-Η χρήση των φαρμάκων με την κατάθλιψη ως ανεπιθύμητη ενέργεια, αυξήθηκε από 35% το 2005-6 σε 38.4% το 2013-14, σύμφωνα με τους ερευνητές.
–Το ποσοστό των ενηλίκων που λαμβάνουν ταυτόχρονα 3 ή περισσότερα από τα παραπάνω φάρμακα αυξήθηκε επίσης και συγκεκριμένα από 6.9% σε 9.5% για την ίδια χρονική περίοδο.
–Η χρήση φαρμάκων που συνδέονται με αυτοκτονικές ιδέες ως ανεπιθύμητη ενέργεια αυξήθηκε επίσης από 17.3% σε 23.5%.
Μεταξύ των ασθενών που έπαιρναν ένα φάρμακο με την κατάθλιψη ως ανεπιθύμητη ενέργεια, χωρίς ωστόσο να λαμβάνουν παράλληλα κάποιο αντικαταθλιπτικό φάρμακο:
– το 6.9% είχε κατάθλιψη,
-ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους ασθενείς που έπαιρναν 3 από τα παραπάνω φάρμακα ήταν 15.3%.
-Εν αντιθέσει, οι ασθενείς που δεν έπαιρναν τα παραπάνω φάρμακα. είχαν ποσοστά κατάθλιψης 4.7%.
Οι ερευνητές έκαναν επίσης προσαρμογή για άλλους παράγοντες κινδύνου που μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη, όπως:
-η κακή οικονομική κατάσταση,
-η οικογενειακή κατάσταση,
-η ανεργία και,
-ορισμένες παθήσεις με χρόνιο πόνο.
«Η έρευνα αποτελεί μία καλή υπενθύμιση ότι η χορήγηση όλων των φαρμάκων συνοδεύεται από κινδύνους και ορισμένα φάρμακα έχουν σπάνιες αλλά σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που τα συχνά συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως οι β-αποκλειστές και οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων δεν πρέπει να χορηγούνται χωρίς να υπάρχει ανάγκη», είπε ο Dr. Caleb Alexander, ένας άλλος επιστήμονας που δεν έλαβε μέρος στην έρευνα.
Ο γιατρός πάντα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις παρενέργειες αυτές και να ρωτάει τον ασθενή αν υπάρχει ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης, πριν συνταγογραφήσει κάποιο φάρμακο.
“Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε αν τα φάρμακα αυτά ευθύνονται για την αύξηση που παρατηρείται στα περιστατικά κατάθλιψης και αυτοκτονιών, ωστόσο φαίνεται ότι παίζουν σίγουρα ρόλο”, τονίζει ο κ. Αντώνιος Δημητρακόπουλος, Διευθυντής Γ΄ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital.