Ως πνευμονική υπέρταση ορίζεται η αύξηση της πίεσης εντός των πνευμονικών αρτηριών, κυρίως ως αποτέλεσμα χρόνιων καρδιακών (παράδειγμα, καρδιακή ανεπάρκεια) ή πνευμονικών νοσημάτων (παράδειγμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια).
Οι ασθενείς με πνευμονική υπέρταση εμφανίζουν, ως κύριο σύμπτωμα, τη δύσπνοια, είτε στην προσπάθεια είτε στην ηρεμία, ανάλογα με την βαρύτητα της πάθησης.
Υποξία
Στα μεγάλα υψόμετρα, η περιεκτικότητα του αέρα σε οξυγόνο, και αντίστοιχα η πίεση του οξυγόνου, μειώνονται, με αποτέλεσμα την υποξία, δηλ. τη μειωμένη οξυγόνωση των ιστών.
Η υποξία προκαλεί αγγειοσύσπαση (στένωση) των πνευμονικών αρτηριών, κατάσταση που οδηγεί σε αύξηση της πίεσης εντός αυτών.
Η χαμηλή περιεκτικότητα σε οξυγόνο στο μεγάλο υψόμετρο, συνήθως, αντιμετωπίζεται επιτυχώς από τους υγιείς οργανισμούς.
Σε ασθενείς, όμως, με πνευμονική υπέρταση, η υποξία μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της πνευμονικής υπέρτασης και της καρδιακής λειτουργίας.
Συνεπώς, οι ασθενείς με πνευμονική υπέρταση αποτελούν μία ειδική ομάδα ασθενών που χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα όταν βρίσκονται σε μεγάλο υψόμετρο ή όταν ταξιδεύουν με αεροπλάνο.
Μείωση του οξυγόνου
Στα σύγχρονα αεροπλάνα η πίεση του οξυγόνου, εντός της καμπίνας του αεροπλάνου, διατηρείται σε σταθερά επίπεδα, αντίστοιχα με εκείνα που υπάρχουν σε υψόμετρο 2438 μέτρων, δηλ. 15% περιεκτικότητα του αέρα σε οξυγόνο (μειωμένη κατά σχεδόν 30% συγκριτικά με την περιεκτικότητα σε οξυγόνο στο επίπεδο της θάλασσας, που αγγίζει το 21%).
Αυτή η μείωση του οξυγόνου μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση ασθενών με καρδιοαναπνευστικά νοσήματα και, ιδιαίτερα, ασθενών με πνευμονική υπέρταση.
Έτσι, προκειμένου να αποφευχθούν δυσάρεστα συμβάντα σε αυτούς τους ασθενείς, κατά την διάρκεια αεροπορικών ταξιδιών, συστήνονται οδηγίες ανάλογα με την βαρύτητα της πάθησης.
Για ασθενείς με πνευμονική υπέρταση, η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία και το Αμερικανικό Κολέγιο Καρδιολογίας συστήνουν χορήγηση οξυγόνου, κατά τη διάρκεια της πτήσης, όταν ο κορεσμός οξυγόνου, πριν από το ταξίδι, είναι μικρότερος από 92% (οι περισσότεροι ασθενείς με χρόνια καρδιοαναπνευστικά νοσήματα και πνευμονική υπέρταση έχουν εξοικειωθεί με τη μέτρηση του κορεσμού οξυγόνου με το απλό οξύμετρο που τοποθετούν στο δάκτυλο τους).
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η χορήγηση οξυγόνου με ροή 2 λίτρα/λεπτό κατά την διάρκεια του ταξιδιού θα βοηθήσει ώστε να αυξηθεί η περιεκτικότητα του εισπνεόμενου αέρα σε οξυγόνο, φτάνοντας τις τιμές του οξυγόνου στο επίπεδο της θάλασσας.
Σύμφωνα με τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, η χορήγηση οξυγόνου κατά την διάρκεια της πτήσης κρίνεται απαραίτητη σε ασθενείς με πνευμονική υπέρταση, όταν, πριν από το ταξίδι, εμφανίζουν δύσπνοια στην ελάχιστη προσπάθεια ή ακόμα και στην ηρεμία.
Οι γενικές οδηγίες για τους ασθενείς με χρόνια καρδιοαναπνευστικά νοσήματα, που ταξιδεύουν με αεροπλάνο, περιλαμβάνουν:
-την εξασφάλιση μεταφοράς επαρκούς ποσότητας φαρμάκων στις χειραποσκευές που έχουν μαζί τους όπως, επίσης,
-και τη φύλαξη ιατρικών αρχείων πχ. το τελευταίο ηλεκτροκαρδιογράφημα,
-λίστα με πρόσφατες αλλαγές στην φαρμακευτική αγωγή,
-πιθανές αλλεργίες,
-στοιχεία εμφυτεύσιμων συσκευών, όπως βηματοδότες-απινιδωτές,
-πληροφορίες που θα χρειαστούν, αν αποσταθεροποιηθεί η κλινική τους κατάσταση κατά την διάρκεια του ταξιδιού.
Επίσης, συστήνεται η αποφυγή αλμυρών γευμάτων, αλκοολούχων ποτών και καφεΐνης κατά την διάρκεια της πτήσης.
Συμπερασματικά, οι ασθενείς με πνευμονική υπέρταση δεν αποκλείονται από το να ταξιδέψουν με αεροπλάνο.
Αν και κάθε περίπτωση εξατομικεύεται, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ασφαλές ένα αεροπορικό ταξίδι, αρκεί να ακολουθούνται οι απαραίτητες ιατρικές οδηγίες και συστάσεις.
Της Παναγιώτας Πιέτρη, MD, PhD, FESC Καρδιολόγος, Διευθύντρια Μονάδας Υπέρτασης Ιατρικό Κέντρο Αθηνών